در روزهای پایانی سال گذشته نرخ دیه در سال ۱۴۰۲، ۹۰۰ میلیون تومان اعلام شد که این رقم در ماه‌های حرام به یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان افزایش می‌یابد. بنابراین در سال جاری رقم ۶۰۰ میلیون تومان معیار شناسایی خودروها در پرداخت خسارت قرار می‌گیرد.
در این شرایط اگر یک خودروی متعارف که قیمت آن در سال جاری حداکثر ۶۰۰ میلیون است در یک حادثه رانندگی دچار خسارت مالی شود، میزان خسارت به هر اندازه ای که باشد باید توسط مقصر حادثه جبران شود و هیچ محدودیتی برای پرداخت خسارت وجود ندارد.
اما برای خودروهای غیرمتعارف و بالای ۶۰۰میلیون تومان، با توجه به اینکه از نظر قانون گذار خودرو لوکس (نامتعارف) است، حتی اگر این خودرو خسارت کلی دیده و اسقاطی شده باشد مقصر حادثه فقط تا حد ۶۰۰ میلیون تومان مسئول بوده و پرداخت خسارت بیش از این مبلغ بر عهده مقصر و به تبع آن بر عهده بیمه گر نیز نخواهد بود؛ مگر اینکه مالک خودروی نامتعارف بیمه بدنه داشته باشد.
برای پرداخت خسارات از محل بیمه شخص ثالث، تبصره یک ماده ۸ قانون بیمه شخص ثالث (موضوع خودروهای نامتعارف)، فقط در خصوص خودروهای سواری اجرا می‌شود چرا که شورای عالی بیمه با نظر مساعد و حمایتی، اجرای این ماده قانونی را در آیین نامه مربوطه، به خودروهای سواری منحصر کرده است.
بنابراین وقتی زیان دیده کامیون باشد (غیرسواری)، شرکت‌های بیمه تا سقف تعهد بیمه نامه خسارت را پرداخت می‌کنند و اینگونه خودروها، از نظر شرکت بیمه متعارف محسوب می‌شوند و قاعده خودروهای نامتعارف برای آنها، اعمال نمی‌شود؛
اما اگر خسارت وارده به خودروهای غیرسواری مثل اتوبوس و کامیون بیش از تعهد بیمه شخص ثالث مقصر باشد یا مقصر اصلا بیمه نامه شخص ثالث نداشته باشد و مالک کامیون یا اتوبوس بخواهد از طریق دادگاه از مقصر شکایت کند، برای دادگاه‌ها قانون ملاک است و آیین‌نامه شورای عالی بیمه برای دادگاه‌ها الزام آور نیست و بیشتر قضات با توجه به متن قانون، اینگونه خودروها را نیز نامتعارف محسوب می‌کنند و در سال 1402، حداکثر تا ۶۰۰ میلیون تومان خسارت از مقصر حادثه، تحت هر شرایطی قابل مطالبه است.
در حقیقت این قانون برای حمایت از مردم وضع شده که بر فرض مالک پرایدی که لاستیک آن می‌ترکد و منحرف می‌شود و بدلیل انحراف، کامیون ۹ میلیارد تومانی خسارت می‌بیند، راننده مقصر پراید با علم به اینکه مقصر است اما از روند عادی زندگی خود خارج و دچار مشکلات مالی نشود.
به همین جهت مالکین تمام خودروهای بالای ۶۰۰ میلیون تومان اعم از سواری و کامیون و اتوبوس و… باید از این ماده قانونی، کاملا آگاه بوده و نسبت به خرید بیمه نامه بدنه خودرو اقدام نمایند. در صورت داشتن بیمه بدنه، باقی خسارت را بدون کسر فرانشیز و بدون حذف تخفیف، از بیمه گر بدنه دریافت می‌کنند (درصورت وجود کلوز مربوط) و به حق خود می‌رسند و اگر فاقد بیمه نامه بدنه باشند، می‌بایست مابقی خسارت را خودشان تقبل نموده و متحمل زیان مالی خواهند شد.
* کارشناس و پژوهشگر صنعت بیمه