رییس‌کل بیمه مرکزی ایران در جلسه اخبر خود با مدیران عامل شرکت‌های بیمه، از سندیکای بیمه‌گران ایران خواست تا برای تنظیم روابط نمایندگان و بازاریابان بیمه و توسعه خدمات الکترونیکی در این صنعت راهکارهایی را ارائه دهد.
این کار گرچه در وهله نخست نیازمند آشنایی با صنعت بیمه و ارکان آن است اما باید در نظر داشت که صنعت بیمه نیز برای توسعه نیازمند حضور کارآفرینان است و در امر کارآفرینی در کنار دانش و مهارت و روحیه مدیریتی، هوش تجربی بیش از هوش نظری برای ایده‌پردازی از اهمیت بالایی برخوردار است.
فعالان صنعت بیمه نیز گستره وسیعی از علایق، مهارت‌ها و تجربیات را اندوخته‌اند اما بسیاری از آن‌ها تصور می‌کنند برای تبدیل شدن به یک کارآفرین در این صنعت با مانعی به نام «نداشتن تحصیلات دانشگاهی مرتبط» روبه‌ور هستند، درحالی‌که یک کارآفرین می‌تواند در کنار تجربه و سخت‌کوشی خود، این ضعف علمی خود را با استخدام افراد تحصیل‌کرده و نخبه در صنعت بیمه پوشش دهد.
به‌ویژه آن‌که سخت‌کوشی کارآفرینان صنعت بیمه تنها به دلیل انگیزه‌های مالی نیست و اگر بحث درک مسئولیت اجتماعی برای آنان مطرح نبود، عرصه‌های سودآورتری پیش روی ایشان بود به‌جای فعالیت در این صنعت، آن‌ها را برگزینند.
در صنعت بیمه ایران که هنوز هم صنعتی بسیار نوپا محسوب می‌شود و با توجه به ضریب پایین بیمه در کشور جای کار بسیار دارد، میزان درآمد صرفا یک برآورد از میزان موفقیت محسوب می شود. فعالان صنعت بیمه که نگارنده با عده کثیری از آنان آشنایی دارد، بیش از این‌که به موارد مالی توجه کنند، علاقه‌مند به توسعه این صنعت، هیجان ذاتی این زمینه فعالیت و بسط و گسترش کسب‌وکارشان هستند، چرا که انگیزه‌های مالی سطح مشخصی دارد و کارآفرینان برتر دنیا همواره به دنبال آرزوهای بزرگ‌تر هستند.
زندگی کارآفرینی در هر عرصه‌ای مملو از هیجان، فراز و نشیب، ناآرامی و فضای غیرقابل پیش‌بینی است و اتفاقا در صنعت بیمه کسانی ماندگار خواهند شد که بتوانند همواره با بهره‌گیری توامان از هوش نظری و تجربی، خود را آماده جبران خسارات حوادثی کنند که به‌رغم محتمل بودن، گاه پیش‌بینی‌نشده محسوب می‌شوند.
یک اصل مهم در کارآفرینی این است که پیشرفت نکردن مقدمه پسرفت است و یکی از دلایل کندی توسعه صنعت بیمه در ایران نیز همین است. تغییر، جزئی کارآفرینی است و نمی‌توان سطح مشخصی برای آن معین کرد چراکه فضای کنونی کسب‌وکار به‌طور پیوسته درحال تغییر و رو به پیشرفت است و در صنعت بیمه نیز با توسعه روزافزون خدمات الکترونیکی می‌توان این مهم را مشاهده کرد.
در ایران نیز موفقیت این صنعت راهی جر توجه بیشتر به امر تحقیق بازار و توسعه و تسهیل ارائه خدمات در راستای نیاز مشتری ندارد. شناسایی صحیح و توجه به خواسته‌های مشتری در صنعت بیمه موضوعی پیچیده‌تر از تصورات اولیه ما بوده و قابلیت ساده‌سازی ندارد. این است که امروزه بیمه‌گران بزرگ جهان با راه‌اندازی بخشی مجزا و به کار گرفتن افراد متخصص و نخبه در این صنعت، درصدد شناسایی صحیح نیازهای بازار هستند.
کارآفرینان برتر هم به آن‌چه وجود دارد توجه می‌کنند و آن‌چه را که به آن توجه نشده می‌یابند، از این رو چه با ابداع و چه با تقلید اجازه باز ماندن کسب‌وکار خود را از قافله رقابت نمی‌دهند. آن‌ها از کنجکاوری، مشاهده و دقت فراوانی برخوردارند و در این بین به دنبال راه‌اندازی واحد تحقیق و توسعه (R&D) و استفاده از داده‌ها و اطلاعات هستند. به عبارت دیگر کمال‌گرایی واقعی پس از راه‌اندازی بخش (R&D) آغاز می‌شود.
تحقیقات متعدد میدانی نشان داده است که یک رابطه مثبت و مستقیم بین تحقیق و توسعه با بهره‌‌وری کسب‌وکارهای بزرگ‌شونده وجود دارد اما این رابطه مثبت در شرکت‌های همپا با خدمات الکترونیک، به‌مراتب قوی تر از شرکت‌های بازمانده از فناوری‌های روز است، با این حال مطالعات نشان از آن دارد که راه‌اندازی واحد تحقیق و توسعه در هر صنعت و تجارتی، تاثیرات با اهمیت، راهبردی و پیشتازانه‌ای در آن داشته است.
موفقیت همواره از مسیر یادگیری می‌گذرد اما متاسفانه اغلب تمایل داریم از شکست‌ها و تجربیات تلخ درس بگیریم. این در حالی است که هرچه بهتر بتوانیم نقصان اطلاعات را از شیوه‌هایی نظیر به‌کارگیری متخصصان و نخبگان یا هدایت نیروی انسانی شرکت متبوعمان به سمت استفاده از کتاب‌ها و مقالات تخصصی صنعت بیمه و کارگاه‌های آموزشی پژوهشکده بیمه برطرف کنیم، می‌توانیم اشتباه و شکست را در کسب‌وکار بیمه‌ای خود به حداقل ممکن برسانیم.
*کارشناس اقتصادی و مشاور کارآفرینی