نگاه اقتصادی، محمدعلی دیانتی‌زاده – بنا بر اعلام شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران، میزان عیوب مشاهده‌شده خودروهای داخلی در سه‌ماهه اول پس از تحویل کاهش یافته است. این شاخص که به اختصار IQS نامیده می‌شود، در سال ۹۵ نسبت به سال‌های پیش‌تر بهبود یافته است و طی سال‌های ۹۲، ۹۳ و ۹۴ به ترتیب از ۵۲۸، ۴۶۰ و ۴۳۲ به ۳۸۱ در سال گذشته رسیده است. بدین‌ترتیب این شاخص در سال ۹۵ نسبت به سال ۹۴، ۵۱ رقم و نسبت به سال ۹۲، ۱۴۷ رقم بهبود یافته است.
حدود دو سال پیش، مدیرکل صنایع خودرو و نیرو محرکه از لحاظ کردن شاخص IQS در اهداف کیفی صنعت خودرو خبر داد؛ این شاخص روشی برای مقایسه خودرو مورد نظر با خودروهای هم‌دسته قیمتی به‌منظور کمک به تولیدکننده برای ارتقای کیفیت تولید و نهایتا کسب رضایت حداکثری مصرف‌کننده در خودرو مورد نظر است.
اندازه‌گیری این شاخص براساس پرسش‌نامه رضایت مصرف‌کننده از کیفیت خودرو در سه ماه اول مالکیت خودرو پیرامون مشکلاتی است که موجب خرابی کامل و نقص عملکرد فنی می‌شود و نیز مشکلاتی که مصرف‌کننده در زمینه ایمنی و طراحی خودرو با آن مواجه شده است.
بر این اساس، در دسته خودروهای کمتر از ۲۵ میلیون تومان و خودروهای ۲۵ تا ۵۰ میلیون تومان، شاخص IQS مطابق هدف‌گذاری امسال باید ۲۰ درصد بهبود یابد. در سگمنت خودروهای ۵۰ تا ۷۵ میلیون تومان و خودروهای ۷۵ تا ۱۰۰ میلیون تومان نیز این شاخص نیاز به بهبود ۱۵ درصدی و در بازه قیمتی خودروهای ۱۰۰ تا ۱۲۵ میلیون تومان و خودروهای بیشتر از ۱۲۵ میلیون تومان نیاز به ۱۰ درصد بهبود دارد.
عدد این شاخص در جهان به ازای هر خودرو ۱٫۵ تا ۲ و در ایران ۵٫۵ تا ۶ است که مطلوب نیست. البته شاخص رضایت مشتریان از کیفیت خودرو در ۹۰ روز نخست، شاخصی مستقل نیست و به شرایطی همچون برند، وضعیت فروش و خدمات پس از فروش نیز بستگی دارد. پژوهش ها نشان داده است؛ هرچه رضایت مشتریان در فروش کاهش پیدا کند – بدون تغییر کیفیت – رضایت از کیفیت هم با ضریب ۰٫۳ کاهش می‌یابد.
گفتنی است روند رضایت مشتریان تا پیش از سال ۹۱ که تحریم ها شروع شد صعودی بود اما پس از آن که برخی از خودروهای باکیفیت امکان حضور در بازار ایران را نیافتند و ورود برخی قطعه‌ها به کشور با مشکل مواجه شد، تا پیش از اجرای برجام با افت روزافزون و بی‌سابقه رضایت مشتریان روبه‌رو بودیم.