حدود یک هفته به پایان مهرماه بود که کونلون‌بانک چین به بهانه تحریم‌های زورگویانه آمریکا علیه ایران و نیز عدم عضویت ایران در کارگروه ویژه اقدام مالی (FATF)، مهلتی ۱۵ روزه برای انجام نقل‌وانتقالات پولی از طریق این بانک میان تولیدکنندگان و تجار چینی و تولیدکنندگان و تجار ایرانی اعلام کرد.
به گزارش نگاه اقتصادی، پس از این اعلام، فعالان اقتصادی چینی به طرف‌های ایرانی خود پیغام دادند فرصت دریافت حواله‌های بانکی از سوی ایران محدود به دو هفته است.
با توجه به آن‌که کونلون‌بانک چین از زمان تحریم‌های پیش از برجام تاکنون به‌عنوان تنها بانک واسطه مبادلات ارزی ایران و چین شناخته می‌شده است، این تصمیم برای تولیدکنندگان، تجار و فعالان بانکی ایران غافلگیرکننده بود.
بدین ترتیب، تولیدکنندگان ایرانی و واردکنندگان ایرانی، تنها تا پایان هفت روز نخست آبان‌ماه برای انتقال ارز و نهایی‌کردن خریدهای خود اعم از انواع کالا و قطعات مصرفی، قطعات مورد استفاده از خطوط تولید، مواد اولیه، ماشین‌آلات، فناوری و… فرصت داشتند.
حال اما با اتمام مهلت اعلام‌شده از سوی کونلون‌بانک و توقف همکاری این بانک عمده و چند بانک دیگر چینی، یکی از اعضای عضو اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین – حسین پیرموذن – از پیشنهاد چینی‌ها برای جایگزینی بانک‌های درجه دو و سه این کشور (از لحاظ رتبه بین‌المللی) با کونلون‌بانک برای ادامه‌دادن مراودات بانکی فعالان اقتصادی دو کشور خبر داده است.
به عقیده کارشناسان بانکی، فرایند جایگزینی زمان‌بر خواهد بود. زیرا از یک‌سو چینی‌ها باید بانک جدیدی را معرفی کنند که بیرون از دایره فراگیر تحریم‌های آمریکا باشد و از سوی دیگر طرف‌های ایرانی نیز باید در بانک جدید افتتاح حساب کنند و برای ازسرگیری تبادل ارزی میان دو کشور هماهنگی لازم را با بانک‌های ایرانی به عمل آورند.
این در حالی است که حمل‌ونقل کالا از مبدا چین به سمت ایران نیز به‌واسطه توقف همکاری ۱۷ لاینر (خط کشتیرانی) خارجی با ایران، با مشکلات بسیاری روبه‌رو شده است. هرچند به گفته محمد راستاد، مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی ایران؛ تلاش برای تقویت و جایگزینی ناوگان داخلی با این شرکت‌ها برای پوشش نیاز کشور آغاز شده است.
زیرا از این پس امکان بارگیری و حمل کالا به‌صورت مستقیم از چین به سمت ایران وجود ندارد و کلیه کالاها باید از طریق کشور ثالث مانند امارات به سمت ایران ترانشیپ شوند که هزینه حمل را برای هر کانتینر دو تا سه‌هزاردلار بالا می‌برد.
بنا بر گزارشی که اخیرا در یکی از روزنامه‌های اقتصادی (دنیای خودرو) به چاپ رسید، به گفته عده‌ای از واردکنندگان ایرانی، برخی شرکت‌های چینی به‌تازگی از قبول سفارش‌های خرید ایرانی‌ها سر باز زده و حتی در مواردی مبالغ واریزشده از سوی شرکت‌های ایرانی را که پیش‌ازاین به حسابشان واریزشده بود، عودت داده‌اند.
این در حالی است که نه‌تنها چینی‌ها بلکه برخی شرکت‌های اروپایی، ژاپنی و کره‌ای که پیش از چینی‌ها خروج خود از بازار ایران را اعلام کرده‌ند، مطمئن هستند طرف‌های ایرانی درنهایت از طریق کشورهای واسطه اقدام به خرید از آن‌ها خواهند کرد.
گفتنی است همزمان با این تحولات، وزیر امور خارجه کشورمان از واکنش احتمالی جمهوری اسلامی ایران به همراهی چین و هند با تحریم‌های آمریکا سخن گفته است.
محمدجواد ظریف در عین حال پیش از این و در روز تصویب لایحه CFT در مجلس شورای اسلامی، خطاب به نمایندگان مجلس گفته بود: «چین و روسیه نیز گفته‌اند بدون عضویت ایران در FATF نمی‌تونند با ما کار کنند.»