در نشست اخیر جمعی از کارآفرینان صنایع غذایی با وزیر جهاد کشاورزی، چالش‌های بنیادین تولید ازجمله تأمین مواد اولیه، بوروکراسی واردات، سیاست‌های ارزی و قیمت‌گذاری دستوری به‌طور مستقیم با مقام‌های دولتی مطرح شد.
به گزارش نگاه اقتصادی، حاضران با تأکید بر لزوم حذف رانت ارزی، تسهیل واردات توسط تولیدکنندگان و تقویت دیپلماسی غذایی، خواستار تغییر نگاه دولت از کنترل‌گری به تسهیل‌گری شدند. وزیر نیز از تدوین سازوکارهای جدید برای واردات مواد اولیه و حذف تدریجی تعهد ارزی خبر داد.
* نقد سیاست‌های ارزی و وارداتی
قدس، رئیس هیأت‌مدیره سامانه افق دلپذیر، یادآور شد وعده رئیس‌جمهور برای واگذاری واردات مواد اولیه به تولیدکنندگان هنوز اجرا نشده است. او تأکید کرد: «نوبت‌بندی واردات سیاستی ناکارآمد است؛ برای جلوگیری از توقف خطوط تولید، واردات باید مستمر باشد.»
او همچنین از روندهای بوروکراتیک وزارت جهاد در اصلاح اسناد اعتبارات اسنادی انتقاد کرد که «عملاً کار تولیدکننده را قفل می‌کند».
* تداوم گفت‌وگوی بخش خصوصی و دولت
افراشته، عضو هیأت‌مدیره هلدینگ افرا، تعامل اخیر میان وزارت جهاد و فعالان اقتصادی را سازنده دانست و گفت: «جلسات روزانه اخیر بسیاری از گره‌ها را گشود. این تجربه نشان داد گفت‌وگو مؤثرتر از هر بخشنامه است.»
او با اشاره به شرایط حساس بین‌المللی و فعال شدن مکانیزم ماشه، خواستار استمرار این کمیته مشترک شد.
* فرصت از دست‌رفته در بازار حلال
کرباسی‌زاده، نایب‌رییس گروه چیکا، با اشاره به رشد تجارت جهانی حلال گفت: «ایران جایگاهی طبیعی در این بازار دارد، اما نبود تفاهم‌نامه‌های دوجانبه دامی مانع حضور ما شده است.»
او تأکید کرد که تحریم‌ها مانع این توافق‌ها نیستند و کم‌تحرکی دستگاه‌های داخلی عامل عقب‌ماندگی در این حوزه است.
* اصلاح سیاست یارانه و حذف رانت ارزی
منتظری از شرکت تک‌ماکارون، سیاست ارز ترجیحی را عامل اصلی ایجاد رانت دانست و گفت: «یارانه باید مستقیم به مردم پرداخت شود تا هم قدرت خرید حفظ شود و هم رانت از میان برود.»
او به دو مانع دیگر نیز اشاره کرد: محدودیت ثبت سفارش برای شرکت‌های جدید و دشواری تأمین ارز برای مواد اولیه غیراساسی که «برنامه‌ریزی تولید را مختل کرده است».
* هشدار نسبت به پیامدهای محدودسازی تولید
فخرالدینی، مدیرعامل ویتانا، تأکید کرد که واگذاری تأمین مواد اولیه به واحدهای بزرگ به نفع دولت است، زیرا بار نظارتی را کاهش می‌دهد. او هشدار داد: «تداوم موانع فعلی به گرانی یا کمبود کالا منجر می‌شود؛ نتیجه‌ای که نه مردم می‌خواهند و نه دولت.»
* غفلت از ظرفیت صادراتی صنایع غذایی
صفرخانی از گروه صنعتی نجاتی (آناتا) از بی‌توجهی وزارت جهاد به تولید صادرات‌محور انتقاد کرد و گفت: «بسیاری از محصولات ما فقط برای بازار خارجی تولید می‌شوند و ارزآوری بالایی دارند، اما حمایت لازم را دریافت نمی‌کنند.»
* اختلال در زنجیره قیمت‌گذاری
غفراللهی از شرکت دانا سپند، اختلاف قیمت داخلی و جهانی گندم را منشأ اختلال در زنجیره تولید دانست و افزود: «قیمت‌گذاری دستوری نه‌تنها تولیدکننده را متضرر می‌کند، بلکه به مصرف‌کننده هم آسیب می‌زند و زمینه بازار سیاه را فراهم می‌سازد.»
* کندی تخصیص ارز و ضعف در حمایت از تولیدکننده
محمدخانی از گروه صنعتی پارس گفت: «در حالی‌که در جهان تولیدکننده امتیاز می‌گیرد، در ایران با تأخیرهای طولانی تخصیص ارز مواجه است. این تأخیرها پیش‌بینی‌پذیری تولید را از بین می‌برد و هزینه‌ها را بالا می‌برد.»
* رانت ارزی؛ ریشه جذابیت واردات
شقاقی، بنیان‌گذار شیرین نوین، گفت: «جذابیت غیرعادی واردات به خاطر رانت ارز ترجیحی است. اگر ارز آزاد شود، این رانت از بین می‌رود و میل به واردات کاهش می‌یابد.»
او افزود: «به‌جای بستن مسیر همه صادرکنندگان، باید قوانین بازگرداندن ارز را فقط برای متخلفان اجرا کرد.»
* فناوری؛ راه نجات بهره‌وری
انصاری از گروه فرزانگان فارس نیکو با تأکید بر لزوم کاهش هدررفت در تأمین مواد اولیه گفت: «در دنیای امروز اتلاف در زنجیره تأمین غیرقابل‌قبول است. باید با سرمایه‌گذاری فناورانه، بهره‌وری را افزایش دهیم.»
* لزوم ورود بخش خصوصی قدرتمند به کشاورزی
دیانی، بنیان‌گذار گروه انتخاب، خواستار حضور فعال کارآفرینان بزرگ در بخش کشاورزی شد و گفت: «ساختار فعلی کشاورزی خرد است و بدون ورود سرمایه‌گذاران بزرگ نوسازی نمی‌شود.»
او با اشاره به مدیریت نادرست منابع آبی و تعلل در اجرای طرح‌های کشت فراسرزمینی، افزود: «نباید کمبود آب را مانع توسعه دانست؛ مشکل در سیاست‌گذاری است.»
* پاسخ وزیر جهاد کشاورزی
نوری قزلجه، وزیر جهاد کشاورزی، در جمع‌بندی این جلسه گفت:
– حذف تعهد ارزی در دستور کار است، اما باید به‌صورت تدریجی و با تضمین امنیت غذایی انجام شود.
– تولیدکنندگان می‌توانند در آینده نزدیک واردات مواد اولیه را مستقیماً انجام دهند.
– کشت فراسرزمینی از مرحله حرف به عمل رسیده و در کشورهای مختلف در حال اجراست.
– وزارت جهاد به دنبال احیای صادرات مجدد و تبدیل ایران به هاب غذایی منطقه است.
* توافق بر سر گفت‌وگو
نشست با تأکید دوطرف بر تداوم ارتباط منظم و تشکیل هیأت راهبری مشترک میان دولت و بخش خصوصی به پایان رسید؛ توافقی که نشان داد «گفت‌وگو» مؤثرترین ابزار برای عبور از چالش‌های ساختاری و تحقق امنیت غذایی پایدار است.